Sayfalar

6 Haziran 2023 Salı

ÇINARDİBİ’NDEN DERNEKLİ’YE DOĞRU…

KEMALPAŞA DÜNYASINDA; ARMUTLU VADİSİNDEN YUKARI…
8 Mayıs 2023
 İbrahim Fidanoğlu
 
 Giriş
 
Havalar bir yandan giderek ısınıyor artık, ama bir yandan da gecikmiş yağmurların baskısı altındayız. Kirazda, buğdayda veyahut başka ürünlerde henüz hasat yapılmadı daha; belki de ürün kaybına yol açacak hasarlar kapıda. Bugün de böyle karmaşık ve sıkıntılı bir havada Kemalpaşa yaylalarına doğru; Çınardibi köyünü hedefledik kendimize. Amacımız Çınardibi’nden Bayındır yönüne doğru bazen alçalan ve bazen yükselen vadileri aşarak, güneydoğu yönünde pembe domates diyarı olarak bilinen Dernekli köyüne yürümekti. Öyle de yaptık. İşte hikâyesi…
 
Çınardibi'ne tepeden bakarken...
(Mayıs 2023)

Dernekli yolunda papatyalar
(Mayıs 2023)

Dernekli'ye girerken...
(Mayıs 2023)

Yağmurlu bir günde Çınardibi’nden Dernekli’ye
 
Sabah 9 gibi ayrıldığımız Bornova’dan Armutlu Vadisi’ni takip ederek Pomak köyü Çınardibi ya da diğer ismiyle Kavakalanı’na saat 10.30’da ulaştık. Köyün meydanına çıkan yolda, bir evin avlu duvarından sokağa doğru sarkan bembeyaz kartopu (viburnum lucidum) çiçekleri karşıladı bizleri. Köye girişte sabahın sessizliği hâkim olsa da, meydana vardığımızda köylünün bahar telaşı hemen hissediliyordu. Sabah çaylarını içmesek olmazdı; meydandaki kahvelerden birine oturup çaylarımızı söyledik. İçeride soba yanıyordu; sabah ayazı yaylada hala etkindi. Ama bizim için dışarısı daha cazipti doğrusu. Çay keyfi sonrasında, köyün Osmanlar çıkışına doğru yürüdük. Yöre malzemesi olan kayrak taşlardan yapılmış emektar köy evlerinin arasından geçerek güneydoğuya doğru kıvrılan köyün ara sokaklarından birine saptık ve tatlı meyille yükselen bu yolda yürümeyi sürdürdük.
 
Çınardibi girişinde kartopu çiçekleri karşıladı bizi.
(Mayıs 2023)

Dağa Kaçtım gezginlerinin Çınardibi meydanında sabah keyfi...
(Mayıs 2023)

Çınardibi'nde sabah mahmurluğu
(Mayıs 2023)

Yerel malzeme kayrak taşlardan yapılmış Çınardibi evlerinin arasından geçerek başladık yürüyüşümüze.
(Mayıs 2023)
 
Yolun iki yakasında giderek bir mahalle kimliğine bürünme yolundaki kır evleri vardı. Bir de solumuzdaki yamaçta muntazam bir bağ… Köyün çıkışında yol döşemeden toprak yola döndü. Baharın çiçekleri ise yolumuzu ilk kesenler oldular. Neler yoktu ki; köklerinden yapılan salata ve kavurması ile meşhur yemlikler (tragopogon porrifolius), yine börek içi, salata ve kavurma yaparak yenilebilen eflatun rengi çiçekleriyle göz alıcı ebegümeci kolonileri (malvaceae ailesinden malva slyvestris), ortasında haçı andıran siyah bölgeleriyle dikkat çeken gelincikler (papaveraceae sp.), mavi renkli peygamber çiçekleri (centaurea cyanus), kuşburnu ya da yaban gülleri (rosa canina) ve sapsarı hindiba çiçekleri; hepsi rengârenk ve ahenk içindeydiler. Bahçelerde beyaz çiçekleriyle elma ağaçları “biz de buradayız” der gibiydiler. Bu sırada nerdeyse Çınardibi köyünün tam üst düzleminde yürüyorduk. Bulunduğumuz noktadan bahçeler içindeki köyün evlerinin görünümü oldukça etkileyici idi. Biraz sonra ormana girdik; kızılçamlar başladı.
 
Köyün çıkışında ebegümeci çiçekleri
(Mayıs 2023)
 
 
Gelincikler
(Mayıs 2023)

Muntazam bahçeler arasından geçtik.
(Mayıs 2023)
 
Yemlikler
(Mayıs 2023)
 
Peygamber çiçeği
(Mayıs 2023)

Çınardibi'nin sırtlarına doğru bahçelerde rastladık elma çiçeklerine.
(Mayıs 2023)
 
Epeyce yükselmiştik. Artık güneydeki vadileri ve daha ötede ufuk çizgisindeki Aydın Dağları’nın siluetini bile görebiliyorduk. Ardı sıra uzayıp giden dağ silsileleri gerçekten benzersizdi. Her taraf yeşile boyanmıştı sanki. Sağımızda solumuzda; yaylada kiraz bahçeleri vardı. Henüz çekirdeği kadar bile değildiler. Bu yükseklerdeki kirazlıklarda hasat, genellikle 15 Haziran itibarıyla başlar Ege’de. Ama bu yıl mevsimlerin ötelenmesinden dolayı, belki de kirazların olgunlaşması daha ileriye bile sarkabilir. Bir de bu yerli yersiz ve aniden bastıran kırkikindi yağmurlarına aslında Ege pek de alışık değildir; kirazların belli bir boyuta geldikten sonra yağan yağmurların ürüne mantar gelişimi, kurtlanma gibi tarifsiz zararları da olmaktadır. Ne diyelim; sonuç olarak doğada da ayar kaçmış durumda…
 
 
Bir yanımızda Çınardibi...
(Mayıs 2023)
 
Diğer yanımızda Bayındır vadileri...
(Mayıs 2023)
 
Göz alıcı ve şirin patikalardan yürüdük.
(Mayıs 2023)
 
Yaban gülleri (kuşburnu) çiçekteydi.
(Mayıs 2023)

Sapsarı hindibalarla kaplı tarlaların yanından geçtik.
(Mayıs 2023)

Kirazlıklar arasındayız. Çınardibi'nden Dernekli'ye doğru...
(MYC; Mayıs 2023)

Yürüyorduk; ormana doğru...
(Mayıs 2023)
 
Sağda solda peygamber çiçeği kolonileri...
(Mayıs 2023)

Göz alabildiğine uzanıyordu ufuk çizgimize doğru; Çınardibi yönünde dağlar sıra sıra... Kirazlıkların üzerinden vadiye baktık.
(Mayıs 2023)
 
Kızılçam ormanına doğru defne yapraklı Girit ladenlerine rastladık; ama henüz hazırlık halindeydiler, çiçek açmamışlardı. Yine ladengillerden karagözgülü ya da kız gözü çiçekleri (cistaceae sp.), pembe ve beyaz renkli çiçekleriyle farklı türde Girit ladenleri ve ormanın içinde kızılçamların altında uzaktan dikkatimizi çeken bir çiriş otu kolonisi de bu civarda karşılaştığımız floranın diğer örneklerini oluşturmaktaydı. Oysaki çiriş otlarının çiçekleri, ovada çoktan geçmişti; doğrusu yükseklere baharın gecikerek geldiği bu örnekten bile belliydi.
 
Kızılçam ormanlarının içine doğru yürüdük kaygısızca.
(Mayıs 2023)
 
Önümüzde karagözgülü ya da kızgözü çiçekleri...
(Mayıs 2023)

Uzun süre her yanımız kızılçamlarla kaplıydı.
(Mayıs 2023)
 
Pembe renkli çiçekleriyle Girit ladenleri
(Mayıs 2023)

Biraz ileride beyaz renkli Giritli kardeşleri; hepsi baharın coşkusuyla donanmışlardı; yan yanaydılar.
(Mayıs 2023)
 
Kızılçamların içinde gördük onu; bir çiriş otu çiçeği... Ovadakiler çoktan geçmişti; ama buralarda hayat yeni uyanıyordu besbelli.
(Mayıs 2023)

Defne yapraklı Girit ladenleri ise tomurcuktaydı henüz.
(Mayıs 2023)

Eflatun renkli kadın aynaları
(Mayıs 2023)

Ormanın içinden ilerleyerek sırtı aştık ve sınırları taş duvarlarla çevrili bir bahçeye ulaştık. Yol buradan itibaren güneydoğu yönündeki vadiye doğru alçalarak inmeye başladı. Dernekli’nin bahçeleri başlamıştı anlaşılan. Vadi tabanına kadar, hemen yol kıyısından usul usul akan bir derecik zaman zaman bize eşlik etti. Göğün ayarı yoktu bugün. Bazen gürlüyor; bazen kapkara bulutlarla kaplanıyordu gök. Kemalpaşa yönünde hava iyice kapanmıştı; sanki arkamızdan gelmekte olan şiddetli bir yağmur baskısı altındaydık. Bir süre sonra vadi tabanına ve bir üç yol ağzına ulaştık.
 
Dernekli bahçeleri başlamıştı; vadiye doğru...
(Mayıs 2023)

Kayrak taşlardan duvarlarla çevrili bahçelerin yanından geçtik.
(Mayıs 2023)
 
Gezgin ve yaban gülleri
(Mayıs 2023)
 
Vadi tabanına doğru iniyoruz.
(Mayıs 2023)
 
Dernekli'ye doğru yağmur baskısı
(Mayıs 2023)
  
Gelinciklerin renk cümbüşü
(Mayıs 2023)
 
Yürüyoruz; yağmura doğru...
(Mayıs 2023)

Burada derenin suyundan beslenen çınar ve ceviz ağaçları, her yanı sarsıp sarmalamışlardı. Kuşların, derenin ve bir de arada bir gürleyen göğün sesinden başka bir ses yoktu ortalıkta. Aniden bizden ürken ve sol yanımızdaki sırtta bağlı durumda gördüğümüz bir eşek bağırmaya başladı ansızın; sanki “beni de unutmayın, ben de buradayım” der gibiydi hayvancık. Belli ki bizden ürkmüştü. Usulca yanından uzaklaştık.
 
Vadide dere yatağına doğru iniyoruz.
(Mayıs 2023)
 
Dere yatağında heracleumlar
(Mayıs 2023)
 
Çınardibi-Dernekli rotasında yürürken karşılaştığımız vadi tabanındaki dere, neşemize neşe kattı.
(Mayıs 2023)
  
Yol kıyısında binbir renk; binbir sevinç; hayatın ta kendisi...
(Mayıs 2023)

Vadide yürürken; "Mayıs sıkıntısı"...
(Mayıs 2023)
 
Dere, ceviz ve çınarların arasında küçük bir çavlan yaparak güneye doğru akıyordu usul usul. Birer şemsiyeyi andıran çiçekleriyle gösterişli heracleumların yanından geçtik. Bu arada göğün rengi ise, iyice kararmıştı. Köye yağmuru yemeden varmayı hedeflemiştik. Acıktığımız halde, bu nedenle bu güzelim dere kıyısında soframızı kuramadık ve hızlı bir şekilde yürümeyi sürdürdük.
 
 Küçük bir derecik, akarken usul usul; bir yoldaşımız ses verdi sırtlardan...
(Mayıs 2023)
 
Bir başka yoldaşımız; yürürken çıktı karşımıza...
(MYC; Mayıs 2023)

Pembe taç yapraklarıyla dikkat çeken bir gelincik; acaba bir anamoli mi?
(Mayıs 2023)

Yandan görünüşü
(Mayıs 2023)

Bu da beyazı
(Mayıs 2023)
 
Bu bile kendine özgüydü; ortasında kırmızı göbeği ile...
(Mayıs 2023)

Sanıyorum bu aralarda rastladık ona; pembe renkli taç yapraklarıyla otların arasında hemen fark ettiğimiz güzelim gelinciğe. Bir doğa harikası gibiydi. Yanında da beyaz renkli taç yapraklarıyla bir başkası vardı. Bugünün sürprizlerinden biri bu gelinciklerdi doğrusu. Dere kıyısından ayrılarak Dernekli yönünde bir rampaya doğru yürüdük. Yanımızdan bir araba geçti; biraz sonra bir tane daha… Yol çatısına ulaştığımızda anladık; Dernekli- Bayındır asfaltına çıkmıştık. Rotayı yürürken birazcık kaydırmıştık. Ama sorun yoktu; çünkü köye oldukça yaklaşmıştık. Zaten biraz sonra önce bir yamaçta yer alan Dernekli mezarlığına, son virajı döndükten sonra da evleri bir üzüm salkımı gibi bir vadinin yamacına dizilmiş Dernekli köyüne ulaşmıştık.
 
Taban suyuyla beslenen dev çınarların ve ceviz ağaçlarının yanından geçtik.
(Mayıs 2023)
   
İşte bir vadinin sırtına yaslanmış evleriyle güzelim Dernekli köyü
(Mayıs 2023)
 
Yağmur köye doğru yaklaşıyordu. Hızlı bir şekilde gecikmiş öğle yemeğimizi yedik.
(Mayıs 2023)
 
Yemek esnasında Dernekli'ye zeytin ağaçlarıyla kaplı bir sırttan baktık.
 
(Mayıs 2023)

Köye inerken, bir evin damına bağlı durumdaki köpek kardeş, her zamanki gibi görevini yaptı şüphesiz.
(Mayıs 2023)

Köyün meydanına inerken bir evin merdiven altına sinmiş bir keçinin meraklı bakışlarıyla karşılaştık.
(Mayıs 2023)

Köy evlerinin avlularında basit ağıllar vardı.
(Mayıs 2023)

Dernekli, vadide asfalt yolun sonlandığı son köydü. Köylülerden öğrendiğimize göre; Bayındır yönünde Uladı vadisine doğru giden bir toprak yol vardı, ama daha çok traktörler için uygundu. Biz köyü yukarıdan dolaşan bir toprak yolu takip ederek köyün evlerinin yerleştiği vadinin hemen üst düzlemindeki bir zeytinliğin kıyısında gecikmiş öğle yemeğimizi yemek üzere molamızı verdik. Saat 13.30 civarıydı. Çınardibi’nden 11’de ayrılmıştık. Demek ki Dernekli’ye avarelik yapa yapa 2,5 saatte ulaşmıştık. Bizi sırtta gören köyün köpeklerinden biri durmaksızın havlayarak köyü haberdar etti geldiğimizden. Yemek sonrası yanından geçerek köyün meydanına doğru indik.
 
Dernekli; pembe domates diyarı
(MYC; Mayıs 2023)
 
Köy meydanına iniyoruz.
(Mayıs 2023)
 
Dernekli köy meydanı
(Mayıs 2023)
 
Köyün tarihini ele veren muhteşem servi; anıt ağaç...
(Mayıs 2023)
 
Dernekli köyü, bir Yörük yerleşimi… Köyün camisinin hemen yanında yükselen kara servinin ululuğuna bakılırsa, köyün tarihi oldukça eski olmalı. Köylülerin aktarımına göre en az 500-600 yıllık bir geçmişi vardı bu anıt ağacın. Bu da köyün kuruluşu hakkında bize bir fikir vermekteydi. Köyün sokaklarından birini takip ederek meydana inerken, evlerin ağıl olarak kullanılan bahçelerinde meraklı keçi ve koyunlarla karşılaştık. Köyün geçim kaynağı çiftçilik ve hayvancılıktı. Sebze ve meyve yetiştiriciliği bunların başında gelmekteydi; özellikle de Eylül’de hasadı yapılıp satışa sunulan ve köylülerin aktarımına göre; benzersiz lezzeti olduğunu öğrendiğimiz pembe domatesler… Haziran’ın 15’inde tarlaya göçürülen fideler, ancak Eylül başı gibi meyvesini vermekteydi. Her aşaması zahmetli ve zor bir süreçti anlatılanlara göre.
 
Dağa Kaçtım gezginleri Dernekli köy kahvesinde...
(Mayıs 2023)
  
Dernekli'de yağmur başladı.
(Mayıs 2023)
 
Yağmurda Dernekli meydanına bakarken...
(Mayıs 2023)

Meydandaki Atatürk büstü
(MYC; Mayıs 2023)

Dernekli köyünün pek meşhur pembe domatesleri; ama Eylül'de...
(Fotoğraf: Mustafa Fırat; Dernekli sakini)

Dernekli domatesleri
(Fotoğraf: Mustafa Fırat; Dernekli sakini)

Kahvehane yoldan yüksek bir sekide yer almaktaydı. Meydana ve camiye bakan avlusuna oturup çaylarımızı söyledik. Biz gelmeden önce içeride oturan köylüler, birer ikişer yanımıza gelmeye başladılar. Tanışma faslından sonra, sohbet; hafta sonu gerçekleşen seçimler, tarımda ve hayvancılıkta köy özelinde yaşanan sıkıntılar, ekonomik krizin kendi yaşamlarına yansımaları gibi muhtelif konuları kapsayarak derinleşti. Hepsi dertliydi.
 
Dernekli'de sağanak; iyi ki kahvehanede oyalandık.
(Mayıs 2023)
 
Köyden ayrılırken rastladık onlara.
(Mayıs 2023)

Dernekli çıkışında bir kuşburnu kolonisi
(Mayıs 2023)

Tam o sırada sabahtan beri bizi takip eden yağmur aniden bastırıverdi; hem de nasıl? Bardaktan boşanırcasına ve gök gürültüleri eşliğinde… Sanki gök yarıldı; yere indi bulutlar… Yağmuru kahvehanenin korunaklı avlusunda geçirdik. Bu arada sohbet koyulaştıkça koyulaştı. 15 Haziran’da pembe domates fidesi ve Eylül ayında da domates almak üzere sözleşip vedalaştık kahvedekilerle. Fasılalarla yaklaşık 1 saat kadar süren sağanak yağmur da bu arada durmuştu. Artık gitme vakti gelmişti bizim için. Köyün çıkışında yine evlerin avlularındaki keçiler ve koyunlar uğurladı bizleri; bağır çağıra.
 
Gezgin, dönüş yolunun başlangıcında yaban güllerinin peşinde...
(MYC; Mayıs 2023)
 
Dönüş yolunda; yağmur baskısı sürüyor.
(Mayıs 2023)

Geldiğimiz vadiye bizi götürecek dönüş yolu
(Mayıs 2023)
 
Yağmurdan sonra karabaş otları 
(Mayıs 2023)
 
Çınardibi yönünde dağlar
(Mayıs 2023)
 

Bu kez köyün mezarlığına gelmeden asfalt yoldan vadiye doğru ayrılan bir toprak yolu takip ederek, gelirken gördüğümüz dere yatağına doğru alçalmaya başladık. Döne döne bahçeler arasında ilerlerken yamaçtaki bir kirazlığın içinde yol bitti. Dik yamaçtan aşağıya doğru usulca inerek yeniden kaybettiğimiz şoseye ulaştık.
 
Yürüyoruz; Çınardibi'ne doğru...
(Mayıs 2023)
 
Bir kaç kestane ağacına da rastladık, dönüş yolunda yürürken.
(Mayıs 2023)
 
Bir yabani sümbül örneği; morbaşlar
(Mayıs 2023)

Sarı krizantemler
(Mayıs 2023)

Acı baklalar yeni çiçek açmıştı.
(Mayıs 2023)

Gezginler sona yaklaşırken...
(Mayıs 2023)
 
Bir süre sonra gelirken takip ettiğimiz dere yatağına ulaştık. Artık bundan sonrası kolaydı. Her ne kadar yağmur kesilse de, hava hala yülü idi. Kemalpaşa ve Bayındır yönünde kara bulutlar yoğunlaşmaya başladı yine. Bu yağmur baskısı, neredeyse gün boyu devam etmesine rağmen, hiç ıslanmadan yürüyüşü sağ salim tamamlamıştık.
 
Dağların ardında bulutlar; öndeki yamaçta Osmanlar köyü...
 (Mayıs 2023)

Çınardibi göründü.
(Mayıs 2023)

Elma çiçekleri
(Mayıs 2023)

Dönüş yolunda; bir Girit ladeni kolonisi önünde "mutluluğun resmi"...
(MYC; Mayıs 2023)

Gelirken indiğimiz kızılçamlar arasındaki dik rampa, dönüş yolunda bizi zorlasa da, açtığımız derin sohbetler, yolun zor bölümünü fark etmeden atlatmamıza yardımcı oldu. Saat 15.30 gibi ayrıldığımız Dernekli’den Çınardibi’ne dönüşümüz yaklaşık 2 saat kadar sürmüştü. Bu kez tam isabetle ve rotadan hiçbir sapma olmaksızın, köye 17.30 gibi girmeyi başarmıştık. Yağmur sonrası berrak bir hava eşliğinde, köyün evleri ışıl ışıl görünüyordu uzaktan. Geldiğimiz yoldan köy meydanına döndük. Şimdi “mutlu son” için köy kahvesinde çay ve dinlenme vakti idi. Meydandaki kahvede arka arkaya devirdik çayları. Bir yandan da günün verimliliği ve değerlendirilmesi üzerine sohbet eşlik etti çaylara.
 
Renk cümbüşü; binbir nebat...
(MYC; Mayıs 2023)
 
Dönüş yolunda yükseklerden Çınardibi'ne son bakış
(Mayıs 2023)
 
Çınardibi meydanında sabah yürüyüşe başladığımız noktadayız.
 (Mayıs 2023)
 
Akşam vakti gelmişti artık; Bornova yönünde koyulduk yollara. Şehrin kalbine doğru, doğanın bağrında geçen bir güne şükrederek ve bu bahtiyarlığın farkında olarak indik Armutlu Vadisi’nden aşağılara. Dedik ki; ne mutlu bize; ne mutlu doğada yürüyenlere…
 
Dipnotlar:
(1)   Fotoğraflar, belirtilenler dışında gezi sırasında İ. Fidanoğlu tarafından çekilmiştir. 

Yazan: İbrahim Fidanoğlu
Düzenleyen: MYC 

1 yorum:

  1. Günaydın İbrahim,
    Harika fotolarınla ve akıcı hikayenle hoş bir gezi yaşadım.
    Teşekkür ediyorum.

    YanıtlaSil