Sayfalar

4 Mayıs 2022 Çarşamba

KİRAZLARIN ÇİÇEK AÇTIĞI ZAMAN; KAMBERLER’DEN KARTALTEPE’YE

22 Nisan 2022
İbrahim Fidanoğlu
  
Giriş 
 
Havalar giderek ısınıyor. Baharın gelişi hızlı oldu. Bugün de dağlardayız. Dört yıl önce soğuk ve sisli bir kış günü Kamberler’den Kartaltepe’ye gerçekleştirdiğimiz yolculuğumuzu(1) bu kez güneşli ve oldukça sıcak bir Nisan günü tekrarlamış olduk. Bambaşka bir dünya; bambaşka duygular ve deniz seviyesinden 1250 metre yüksekliğindeki Kartaltepe’nin zirvesinde; ayaklarımızın altında göz alabildiğine uzanan Kemalpaşa ovası, karşımızda Nif ve Spil yükseltileri; çok uzaklarda ise büyülü İzmir… Bakmaya kıyamaz insan; ama baktıklarımız ve görebildiklerimiz, bazen coşkulu, bazen hüzünlü olsa da yazımızın esasını oluşturacak gibi...
 
Kamberler yaylasının kiraz çiçekleri
(Nisan 2022)

Kartaltepe'de bir gemi pruvası gibi uçuruma doğru uzanan kayalıklardan Kamberler yaylası ve daha ötesinin muhteşem görünümü
(Nisan 2022)
 
Kartaltepe yolunda dikensi çiçekleriyle yemlikler
(Nisan 2022)
 
Kamberler; bir Pomak yerleşimi… 
 
Kamberler köyü, içinden Yiğitler deresinin aktığı; Kemalpaşa’nın bir başka benzersiz güzellikteki Ovacık yaylası ile Pomak köylerinin yayıldığı bir başka dünyayı birbirinden ayıran derin bir vadinin batı yakasında yer alıyor. Yaklaşık olarak 120 yıl önce dinsel temelli kimliklerini koruma refleksiyle savruldukları Kemalpaşa coğrafyasında Bulgaristan’da geride bıraktıkları topraklara benzettikleri bu derin ormanlık vadilerde yeniden hayatlarını kurdu bu insanlar. Cumhuriyet döneminde binbir zahmetle Bozdağlar’ın uzantısı bu dağ silsilesini kuzeyden güneye doğru aşan dağ geçitlerini imece usulüyle yaşam damarlarına dönüştürdüler. Ölenler oldu; diyet ödeyenler de; bugüne geldiler. Şimdi o güzelim yaylalarda kiraz çiçeklerinin beyazlara boyadığı bir mevsimde her yıl yeniden ve yeniden yepyeni bir hayatın umudunu büyüttüler topraktan; geldik bugüne… 
 
Kamberler köy meydanında yola çıkmaya hazır durumda Dağa Kaçtım gezginleri...
(Nisan 2022)
 
Kamberler köy camii
(Nisan 2022)

Köy kahvehanesinin önündeki tavanda bir kırlangıç yuvası; mimarinin estetiğine bakar mısınız?
(Nisan 2022) 
 
Pomaklar, 1878 Osmanlı-Rus Savaşı (93 Harbi diye bilinir) ve onu takip eden Balkan Savaşları sonrasında Balkanlar’daki yeni statünün ortaya çıkışı ile birlikte Anadolu’ya yönelen bu topraklardaki Müslüman halkların kaderini paylaşan bir başka Slav kökenli Balkan halkıdır. Bugün Bulgaristan, Yunanistan, Makedonya, Arnavutluk ve Türkiye sınırları içinde yaşamlarını sürdüren Pomaklar, neredeyse 100 sene öncesinin Bulgarcasının ağırlıkta olduğu, belki bugünkü Bulgarlarla bile zor anlaşabilecekleri bir dil konuşurlar. Dillerinde Türkçe ve Yunanca sözcükler de yer almaktadır. Yaklaşık yüz yıldır Anadolu’da yaşamakta oluşlarına rağmen yine de kendi kültürlerini; dillerini ve geleneklerini bugüne taşıyabilmişlerdir. Bu da Anadolu toprağının bir güzelliği ve kültürünün çeşitliliği adına bir kazanım olarak görülmelidir. Pomaklar için; günümüz Balkan devletlerinden Bulgaristan ve Yunanistan, kendi ulusal kökleriyle ilişki kursalar da, bütün ileri sürülen bu tür milliyetçi savlar onları açıklamaya yetmez. Ama Pomaklar için feda edilemeyecek bir şey varsa, o da Müslüman kimlikleridir ve belki de etnik kimliklerinden dahi önde gelmektedir. Bu gerçek bile Balkanlar’ın alt üst olduğu o yıllarda Pomakların niye bu topraklara savrulduklarını daha iyi açıklayacaktır. 
 
Kamberler köy kahvehanesinin önündeyiz.
(Nisan 2022)

Gezginin Kamberler sabahında kahve keyfi
(Nisan 2022)
 
Kamberler'den ayrılırken...
(Nisan 2022)
 

Kamberler’de bir sabah vakti 
 
Bir yandan Yiğitler baraj inşaatı nedeniyle topografyası değiştirilmiş; ama berbat edilip sürüncemede bırakılmış bir vadide eskinin konumlarını hayalen akla getirirken, diğer yandan servis yolları ile devam eden zahmetli tırmanışımız, Kurudere-Kamberler çatısına kadar sürdü. Vadinin yarım kalmış inşaat görüntüleri nedeniyle toz toprak ve pespayeliğe bulanmış ortamından kaçarcasına, kendimizi ikiye ayrılan Yiğitler vadisinin batıdaki koluna doğru fırlattık attık. Kamberler’e doğru her şey eskiye döndü; solumuzda Yiğitler’e doğru usul usul akan dere, çiçeğe durmuş kiraz ağaçları, yapraklanmaya başlamış cevizler; yemyeşil bir dünya karşıladı bizi. Yaylaya vardığımızda Kamberler’in ilk evleri göründü uzaktan. Kayrak taşlarla kaplı köyün camisinin de bulunduğu meydandaki kahvehanede birkaç köylü vardı; selamlaşıp yakınlarına oturduk. 
 
Kamberler'de kiraz bahçeleri
(Nisan 2022)
 
Kirazlar çiçekte... 
(Nisan 2022)
  
Kamberler ilkokulunda 23 Nisan hazırlığı
(Nisan 2022)
 
Dağa Kaçtım gezginleri, Kartaltepe yolunun başında...
(Nisan 2022)
 
Kahveci sabah kahvelerini getirdi az sonra. Yan masalarda yarı Türkçe, yarı Pomakça sözcüklerin birlikte harmanlandığı bir sohbet sürüp gitmekteydi. Havada taze bahar kokusu; yaylada kiraz çiçeği beyazının egemenliği ve sabahın hafif ürperten serinliği içinde köyün evlerinin arasından Kartaltepe’ye doğru çıkan patikanın başına doğru yürümeye başladık. Biraz ilerde köyün ilkokulunun bahçesinde; 23 Nisan bayramında zeybek gösterisine hazırlanan köylü çocuklarının provası vardı. Minicik eller bir kalkıp bir iniyordu aşağıya. Biz devam ettik. Sağımız solumuz kiraz bahçesi idi. Her yerde kartopunu andıran yumak yumak bembeyaz kiraz çiçeklerinin Kamberler yaylasını nasıl ele geçirdiğini yükselmeye başladıkça daha iyi fark ettik.
 
Kiraz ağacının güzelliği
(Nisan 2022)

 Düğün çiçekleri (ranunculus acris)
 (Nisan 2022)
 
Maydanozgillerden (
apiaceae) kişkiş ya da zühretarağı (scandix pecten)
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)
 
Kiraz çiçekleriyle beyazlıkta yarışa çıkmış bembeyaz papatyalar
(Nisan 2022)
 


Kartaltepe’ye doğru… 
 
Sarı renkli düğün çiçekleri (ranunculus acris); babam ise, su düğün çiçeği derdi bu sarı çiçeklere), topraktan fışkırmış gövdelerinden vakurla başlarını ışığa doğru çevirmekte olan taze eğrelti otu filizleri, maydanozgillerden(apiaceae) kişkiş ya da zühretarağı diye bilinen scandix pecten, dikensi çiçekleriyle yemlikler, beyazlıkta kiraz çiçekleriyle yarışan bembeyaz papatya kolonileri, zambağı andıran çiçekleriyle; soğanlı bitkilerden tükürük otları (ornithogalum), Tire’de Hıdrellez sabahlarında sağlık getirmesi dileğiyle Derekahve’den inen kadınların başlarına taktıkları yapışkan otları, bezelyegillerden mürdümükler (latyrus) ve henüz çiçek açmamış acı baklalar ilk anda dikkatimizi çeken Kamberler florasının dikkat çeken unsurlarıydı. Aybey, ziraat mühendisi bir arkadaşından dinlediği yapışkan otlarının ilaç endüstrisinde kullanılan alizarin maddesini içerdiği bilgisini paylaşınca, yapışkan otlarının hem tıbbi bitki olduğunu, hem de Tireli kadınların Hıdrellez ritüellerinin boşuna olmadığını anladık. 
 
Datça yarımadasında yemeği de yapılan bezelyegillerden mürdümükler; latyrus
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)
 
Yapışkan otları
(Nisan 2022)
 
Henüz çiçek açmamış acı baklalar
(Nisan 2022)

Tükürük otları;
ornithogalum
(Nisan 2022)
 
Su düğün çiçekleri
 (Nisan 2022)
 
Yürüdüğümüz yoldan Kamberler'e bakış
(Nisan 2022)
 

Yükseldikçe topografya ve onu, çiçekleriyle beyaza boyamış kirazlıklar iyice ortaya çıktı. Bir kızılçamın ardındaki kayrak taşlardan yapılmış bahçe duvarı ve köye doğru alçalan yamaçların ötesinde uzayıp giden bembeyaz yaylanın manzarası doğrusu görülmeye değerdi. Biraz sonra yürüdüğümüz toprak yol, Bayramlı yönüne doğru bir sapakla ayrıldı. Biz ise kuzeye ve sağa; Kartaltepe’nin zirvesine doğru devam eden orman yolunu takip ettik. 
 
Gezginler tırmanışta...
(A.Çini; Nisan 2022)
 
 
Kamberler yaylası beyaz elbiselerini giyinmiş.
(Nisan 2022)
 
Eğrelti otunun hayata yeniden merhabası
(Nisan 2022)
 
 Kartaltepe yolunda...
(Nisan 2022)
 
Yükseldikçe Kamberler yaylasının kiraz bahçeleri daha da belirginleşiyordu.
(Nisan 2022)
 
Kamberler yaylası
(Nisan 2022)
 
İki yanı kızılçamlarla kaplı toprak yol, döne döne bizi bir süre sonra yine kayrak taşlarla kaplı bir avlunun kıyısına getirdi. Bu avlunun içinde iri kayaların gölgeliklerinde hayat bulmuş mor renkli kaya obrizyaları gerçekten göz alıcıydı. Zirveye kadar zaman zaman kayalıkların gölgelik taraflarında bu obrizya kolonilerine rastladık ve doyasıya fotoğrafladık. İçinde bulunduğumuz avlunun bir yazlık açık ağıl işlevi görmüş olabileceğini düşündük. Bu arada Kamberler yaylasının benzersiz manzarası kızılçamların arasından ortaya çıkıverdikçe türlü şekle büründü. Tanrım, bu ne güzellikti. 
 
Kaya obrizyaları
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)

Obrizya kolonileri
(Nisan 2022)
 
Toprak yol bitti; "yeşil yol" başladı.
(Nisan 2022)
 
Bu bölgede rastladığımız çukurlardan biri
(Nisan 2022)
 
Gezginler, yeşil yolda...
(Nisan 2022)

Yeşil yol...
(Nisan 2022)
 
Obrizyaların güzelliği
 (MYC; Nisan 2022)

 
Bir süre sonra yürüdüğümüz toprak yol nihayete erdi. Artık kızılçamların içinden ilerleyen “yeşil” bir yola, daha sonra da kayalıkların arasından kıvrıla kıvrıla yükselen bir şirin patikaya dönüştü yolumuz. Yeşil yolun çevresinde insan eliyle açılmış dikdörtgen şeklinde birkaç çukur vardı. Bunlar dağ başında ne amaçla açılmış olabilirdi; birimiz bir defineci faaliyeti olabilir dedi, bir diğerimiz kayrak taş çıkarmak için ocak açmışlar fikrini ileri sürdü. Ama sonuçta ikna olmadan ayrıldık çukurların yanından. Geçen yıl Nazarköy’den Mahmut Dağı’na çıkarken gördüğümüz papatyagillerden sarı çiçekleriyle göz alıcı kaplan otlarını (doronicum orientale) burada da rastladık. Bir de bembeyaz çiçekleriyle şeytan payamlarına… Ama esas sürpriz; başını yere eğmiş durumda fark ettiğimiz sarı renkli ters laleler oldu. Başka neler vardı neler; sarı renkli ve henüz tomurcukta; kendine özgü çiriş otları, sarı renkli düğmeli otlar (cyanus), yabani bezelyeler, pembe renkli göz alıcı kum nakılları, mavi renkli küçücük mine çiçekleri, ismini bilemediklerimiz; uzaktan bakıldığında bir taş yığınını andıran Kartaltepe, görmesini bilen için ne güzellikler barındırıyordu oysaki...
 
Yeşil yolu bitirdikten sonraki düzlükte şeytan payamlarına rastladık.
(Nisan 2022)
 
Henüz tomurcukta; her zaman rastladıklarımızdan daha farklı bir formasyonda ve sarı renkte çiçekleriyle dikkat çeken çiriş otu, arkasında ise bir papatya kolonisi...
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)
 
Kaplan otları ya da
doronicum orientale
(Nisan 2022)

Kartaltepe yolunda kaplan otları
(Nisan 2022)

Yeşil yolda soluklanma molasındayız.
(Nisan 2022)

Kartaltepe'nin zirvesine doğru son kızılçamın altından geçtik.
(MYC; Nisan 2022)

Boşluğa doğru bir gemi pruvası gibi uzanan o kayaların üzerindeyiz. Kamberler yaylası ayaklarımızın altında... En arkada ise Aydın Dağları'nın hayali saklı...
(Nisan 2022)

 
Sanki kupkuru meşeler; ama içlerinde bir hayat saklı...
(MYC; Nisan 2022)
 
İşte o hayatın emareleri; uygun koşulları pusuda bekleyen meşenin tomurcukları
(Nisan 2022)

Zirvede… 
 
Kayalıklar arasından ilerleyen patikayı bir süre daha takip ettik. Artık zirveye iyice yaklaşmış; iki yanında derin vadilerin uzandığı bir kayalık sırttan yürüyorduk. Bir yanımızda Kamberler’den ötede sıra sıra doğuya doğru Bozdağlar’ın uzantıları; onların aralarındaki derin vadiler; batıda Armutlu Deresi’nin içinden aktığı bir başka derin vadi; Bayramlı’nın sırtlarında bir dizi rüzgar enerji santralinin dev pervaneleri; kuzeyimizde Spil dünyası ve Kemalpaşa ovası, güneyimizde ise Aydın Dağları ile sonlanan bir ufuk çizgisi bulunmaktaydı. Tatlı bir sırttan zirveye doğru yürümeyi sürdürdük. 
 
Gezginlerin Bayramlı yönündeki vadileri resimleme telaşı
(Nisan 2022)

Kuru meşelerin altındayız.
(MYC, Nisan 2022)
 
Kartaltepe'den doyumsuz manzaralar; Kamberler yaylasında kiraz çiçeklerinin egemenliği...
 (MYC; Nisan 2022)

 
Bayramlı-Armutlu dünyasına bakış; karşı tepelerde bir dizi rüzgar gülleri sıra sıra...
(Nisan 2022)
 
Düğmeli ot; cyanus
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)
 
Hasan Doğan yardımıyla; saxifraga...
(Nisan 2022)
 
Mavi renkli mine çiçekleri
(Nisan 2022)

Ters lale
(Etiketleme; H.Doğan; Nisan 2022)

Ters lale; doğal halinde...
(Nisan 2022)

Kayalıklar, şirin patikalar arasında...
(Nisan 2022)

Her kayalıkta obrizyalar...
(Nisan 2022)
 
Kupkuru meşe dallarının yanından geçtik. Ama dikkatle bakınca uyanmakta olan bir hayatın izleri vardı ağacın dallarında. Açtı açacak tavında bir sürü tomurcuk, rüzgârın ve havanın uygun zamanını bekler gibiydi. Usulca okşadık onları. Çünkü yaşamdan yana bir şey vardı özlerinde; saygı duyulası ve hiç “unutulmayan”. 
 
Dağlar, dağlar; Bayramlı üstünde pervaneler...
(MYC; Nisan 2022)
 
Doğa ve huzur; bir de Dağa Kaçtım gezginleri...
(MYC; Nisan 2022)
 
Tırmanırken...
(MYC; Nisan 2022)
 
Yabani bezelye
(Nisan 2022)
 
Yürüdüğümüz kayalık patikalara örnek...
(Nisan 2022)

Yeraltı üç gülü
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)
 
Zirveye yakın konumda; kanarya otu
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)
 
Draba; tomurcukta...
(Etiketleme: H.Doğan; Nisan 2022)

Bunlar da draba; ama açmışlar.
(Nisan 2022)

Bodur ardıçlar
(Nisan 2022)
 
Bizi zirveye taşıyan kayalık geçit
(Nisan 2022)

Geçidin nöbetçileri; kaya obrizyaları
(Nisan 2022) 
 
Zirveye yakın konumda son kızılçamın altından geçerek zirvedeki düzlüğe bizi taşıyacak kayalardan oluşmuş bir geçide ulaştık. Geçitte yine mor renkli o güzelim obrizyalar karşıladı bizi. Birkaç obrizya kolonisi sanki nadir ziyaretçilerini meraklı gözlerle süzer gibiydiler. Keçilerin ve rüzgârın hışmına uğramış bodur ardıçlar her bahar gibi yeniden ve yeniden bir toparlanma evresindeydiler. Kayaların güneye bakan yüzlerinde türlü yosunlar, bir skrabenin Kartaltepe’nin ta zirvesinde dinmez bir çabayla hayvan dışkılarını mükemmel bir top yapıp sürükleyişindeki sabır ve kararlılık, uçurumun başında; boşluğa doğru bir gemi pruvası gibi uzanmış o güzelim kayalıklar ve çevremizde 360 derecelik bir görüş alanında yer alan muhteşem coğrafya; gerçekten hepsi de birer doğa harikasıydı. 
 
Zirvede rastladık ona; skrabenin saygı duyulası çabası...
(Nisan 2022)
 
Rüzgara ve keçinin zulmüne direnen ardıçlar
(Nisan 2022)

Zirvedeyiz; yemek molası...
(MYC; Nisan 2022)
 
Evet; zirvedeyiz. Kartaltepe'nin zirvesi...
(MYC; Nisan 2022)
 
Kartaltepe ve çevre topografyanın 360 derece panoramik görünümü
(MYC; Nisan 2022)
 
Zirveden Kamberler yaylasına bakış
(Nisan 2022)
 
Zirveden Kamberler'e gezginin selamı var.
(MYC; Nisan 2022)
 
Zirvede kurduk soframızı; Önce yüzlerce kör sineğin yiyeceklere yönelik saldırısını savuşturduk; yer değiştirerek. Daha sonra kayadan müteşekkil bir sutre gerisine çekilerek, kazasız belasız yanımızda getirdiğimiz azıklarımızı indirdik midelere. Bir yandan çevremizdeki eşsiz manzarayı seyrederek, diğer taraftan 1250 metrelik zirveye ulaşmış olmanın keyfini sıcacık çayların eşliğinde yudumlayarak, yaklaşık bir saat kadar kaldık Kartaltepe’nin zirvesinde. Görüş alanımızda yer alan ve Ören yönünden Kartaltepe’ye yönelen başka patikalar, bize ilerisi için farklı seçenekler sunmaktaydı. Aklımızın bir köşesine not ettik bu güzergâhları. 
 
Dağa Kaçtım gezginleri; zirvede...
(Nisan 2022)
 
İşte o gemi pruvası gibi boşluğa doğru uzanan kaya; aşağılarda Kamberler yaylası...
(Nisan 2022)
 
Kartaltepe'nin zirvesindeyiz. Bir başka panoramik bakış...
(MYC; Nisan 2022)
 
Zirveye yakın konumda obrizyalar...
(MYC; Nisan 2022)
 
Ağaçlarda türlü yosunlar...
(MYC; Nisan 2022)
 
Ardıç ölüleri
(MYC; Nisan 2022)

Mola sonrası ağır ağır aynı güzergâhı kullanarak inmeye başladık Kartaltepe’den. Dönüş yolunda fazla oyalanmadık. Kamberler çevresinde yaptığımız eski yürüyüşlerimizden tanıdık; köyün yerlisi Rahmi ağabey ile caminin önünde karşılaştık yeniden. Kendisi uzun yıllardan beri meydandaki bakkal dükkânını işletmekteydi. Kahvede oturup bir süre sohbet ettik kendisiyle. Anlatımına göre kiraz rekoltesinden ümitliydiler bu sene. Ama belli ki kirazı bu yıl çok daha pahalıya yiyecektik; konuşmaların sonundaki bizi ilgilendiren kıssa buydu özetle. 
 
Zirveden Kemalpaşa ovasına ve Spil'e bakış
(Nisan 2022)
 
Kayalara teğet; yarın başında bir şirin patikadan geçtik inişte.
(Nisan 2022)
 
Meşe dallarının arasından Kamberler'e bakış
(Nisan 2022)
 
Patikadan inerken...
(Nisan 2022)
 
Akyıldızlar
(Nisan 2022)

Eğreltiotlarını resimlerken ...
(MYC; Nisan 2022)
 
Solda adaçayı yapraklı Girit ladeni, sağda defne yapraklı Girit ladeni; her iki tür de henüz çiçek açmamışlardı.
 (Nisan 2022)

 
Ahlatlar yeni çiçekte...
(Nisan 2022)
 
Kiraz çiçekleriyle başlamıştık; onlarla bitirdik günü.
(Nisan 2022)
 
Kamberler'in kirazları...
(Nisan 2022)
 
Artık dönme vakti gelmişti. Saat 17 gibi kendisiyle vedalaşarak İzmir’e doğru hareket ettik. Yaklaşık 12 km civarında, sürekli tırmanışla geçen tatminkâr bir yürüyüş, gördüklerimiz; binbir çeşit nebat, baharın zenginliği ve dağda bayırda; gün ışığında ve gölgede uyanan yeni bir hayat ve Kamberler yaylasının bembeyaz halleri unutulmazdı hepsi bizim için. Şükrederek Yiğitler vadisine doğru indik; oradan da ver elini İzmir… 
 
Dipnotlar: 
(1)   Kamberler-Kartaltepe yürüyüşü; 5 yıl önce; bkz. https://dagakactim.blogspot.com/2017/02/kamberler-kandiltepe-oren-tepe-keltepe.html 
(2)  Fotoğraflar, belirtilenler dışında İ.Fidanoğlu tarafından çekilmiştir. 
 

Yazan: İbrahim Fidanoğlu

Düzenleyen: MYC

1 yorum: