Dağa Kaçtım: Mayıs 2014

KERTİL BOĞAZI YOLUYLA YAMANDERE VADİSİ’NDEN DİBEKÇİLER YAYLASI’NA

15 Mayıs 2014

İbrahim Fidanoğlu

Aydın Dağları’nın kuzey yüzü, Tire’ye ve biraz daha ötede göz alabildiğine uzanan Küçük Menderes Ovası’na bakar. Doğudan batıya; Ege Denizi’ne dik olarak uzanan bu dağ sırası, her iki yakasında yer alan iki büyük ovanın tarih boyunca sahip olduğu bereketinin de kaynağıdır. Dağın saklı dünyasında vücut bulmuş derin vadilerden beslenen bu bereket, binlerce yıl öncesinden günümüze ulaşmış bu toprağın insanlarının yarattığı mitolojiyi, destanları ve hayatın ta kendisi olan tarihini beslemiştir. Dağı aşan onlarca geçidin bir kaçı da Tire’nin sırtlarından başlar. Bugünkü yolculuğumuzun konusu olan güzergâh da böyle bir geçidi içinde barındırmaktadır.

Tire-Karaca Ali Mahallesi'ndeki Karacaali Hasan Efendi Camisi'nin avlusundaki Aydınoğulları zamanından kalma yaklaşık 700 yaşındaki anıt kara servi

Anıt serviye alttan bakış; yıldırımla yaralanmış kolları

Tire’nin en eski mahallelerinden birisi olan Karaca Ali Mahallesi’nin hemen altından geçip Aydın Dağları’na doğru tırmanan yol, bir süre sonra baharla beraber yeniden yeşile bürünmüş yüksek yamaçlarda asılı bir tablo gibi karşımızda duran Dallık Köyü’ne ulaşır. Köyü biraz geçince, dağın arka yüzüne doğru sarktığınızda; bazen birbirine paralel uzanan, bazen de daha ileride birbirini kesen derin vadiler karşılar sizi. Bu vadilerden birisi Peşrefli’nin üstünde yükselen Karakaya’nın hemen arkasından İncirliova yönünde derinleşen ve sonunda İkizdere Vadisi’ne kavuşan Yamandere Vadisi’dir. Bu vadiden bir sıra dağ yükseltisi ile ayrılan diğer vadi ise Dibekçiler Vadisi’dir. Hemen üst düzleminde Aydın Dağları’nın en yüksek tepelerinden olan Çaldede Zirvesi’nin yükseldiği bu vadinin yamaçları, kuzey doğu yönünde Ovacık Yaylası’na doğru yükselerek Tire Yörüklerinin büyük göç sonunda yerleştikleri yeni yurtları Dibekçiler Yaylası’nı oluşturur.

Dallık Köyü

Yamandere Vadisi'nde zeytin terasları

Yamandere Vadisi

Dibekçiler, bugün Küçük Menderes Ovası’na bakan Aydın Dağları’nın eteklerine saçılmış onlarca köyün de çıkış noktasını oluşturmaktadır. Yöreye dair daha önceki yazılarımızda⁽¹⁾ da belirttiğimiz gibi; Orta Asya’dan Anadolu’ya yönelen ve türlü serüvenlerle yüzlerce yıllık bir zaman dilimine yayılan Türkmenlerin büyük göçünün şifrelerini de bu toprakların barındırdığını söylemek yanlış olmaz. Örneğin her yıl Eylül ayının ilk Pazar günü Dibekçiler Yaylası’nın üzerindeki Çaldede Zirvesi’nde bulunan bir eren babanın mezarı başında; Aydın Dağları’nın iki yakasındaki köylerden sökün edip gelen binlerce Yörük’ün katılımıyla gerçekleştirilen Çaldede Mahyası, böyle bir toplumsal belleğin dışa vurumu gibidir.